VIEÄT NAM COÄNG HOØA: 10 NGAØY CUOÁI CUØNG (2)
Traàn Ñoâng Phong (Trích trong: "Traàn Vaên Höông, Keû Só Cuoái Cuøng" )


          Töø Haø Noäi Khoâng thaáy Hoa Kyø coù phaûn öùng gì sau khi tænh Phöôùc Long cuûa VNCH bò Coäng saûn chieám, ñöôïc söï khuyeán khích vaø taêng vieän cuûa Lieân Xoâ, Coäng saûn Baéc Vieät chaáp thuaän cho thi haønh keá hoaïch thöù hai, ñoù laø Chieán Dòch 275 töùc laø chieán dòch nhaèm taán coâng vaø neáu coù theå ñöôïc thì chieám moät soá tænh trong khu vöïc chieán tröôøng B3 töùc laø vuøng Cao Nguyeân vaø chieán tröôøng B4 töùc laø vuøng phía Nam soâng Thaïch Haõn thuoäc tænh Quaûng Trò. Coäng saûn Baéc Vieät ñeà cöû Thöôïng Töôùng Vaên Tieán Duõng, UÛy Vieân Boä Chính Trò, Toång Tham Möu Tröôûng Boä Toång Tö Leänh Quaân Ñoäi Nhaân Daân vaøo Nam chæ huy chieán dòch naøy. Taïi Haø Noäi, caùc caáp laõnh ñaïo ñaõ naém chaéc ñöôïc raèng Hoa Kyø seõ khoâng coøn daùm can thieäp quaân söï taïi Ñoâng Döông nhaát laø sau khi Quoác Hoäi Myõ thoâng qua ñaïo luaät War Powers Act hoài cuoái naêm 1973 caám toång thoáng Hoa Kyø khoâng ñöôïc söû duïng quaân ñoäi neáu khoâng ñöôïc söï chaáp thuaän cuûa quoác hoäi vaø nhaát laø ña soá daân bieåu vaø nghò só Hoa Kyø thuoäc Ñaûng Daân Chuû ñang coù khuynh höôùng choáng laïi vieäc uûng hoä cho VNCH. Hai ngaøy sau khi Phöôùc Long bò thaát thuû, Phaïm Vaên Ñoàng ñaõ tuyeân boá vôùi caùc uûy vieân trong Boä Chính Trò cuûa Ñaûng Lao Ñoäng raèng: "Baây giôø thì duø baèng caùch naøo, ngöôøi Myõ cuõng khoâng coøn coù theå gôûi quaân ñoäi sang tham chieán taïi Vieät Nam ñöôïc nöõa. Hoï coù theå yeåm trôï baèng khoâng quaân hay haûi quaân, tuy nhieân hai quaân chuûng naøy cuõng khoâng theå ñem laïi söï chieán thaéng cuõng nhö laø thaát baïi. "Toâi noùi giôõn, nhöng maø ñoù laø söï thaät, khi toâi khaúng ñònh raèng duø coù cho aên keïo, ngöôøi Myõ cuõng khoâng daùm trôû laïi Vieät Nam."*[5] Naém chaéc ñöôïc yeáu toá ngöôøi Myõ seõ boû rôi Mieàn Nam, Coäng saûn Baéc Vieät thi haønh Chieán Dòch 275 döôùi quyeàn chæ huy cuûa Thöôïng Töôùng Vaên Tieán Duõng, Toång Tham Möu Tröôûng Boä Toång Tö Leänh Quaân Ñoäi Nhaân Daân vöøa môùi ñöôïc cöû vaøo Mieàn Nam. Vaøo ngaøy 10 thaùng 3 naêm 1975, Coäng saûn tung ba sö ñoaøn 316, 320 vaø 10 chính quy cuûa Coäng saûn Baéc Vieät taán coâng vaøo Ban Meâ Thuoät, nôi ñaët Boä Tö Leänh cuûa Sö Ñoaøn 23 Boä Binh cuûa VNCH, tuy nhieân chæ coù moät trung ñoaøn, Trung Ñoaøn 53, truù ñoùng chung quanh tænh naøy cuøng vôùi moät soá ñôn vò Ñòa Phöông Quaân vaø Nghóa Quaân. Qua ngaøy 11 thaùng 3, Ban Meâ Thuoät bò xem nhö laø thaát thuû vaø sau ñoù thì nhöõng ñôn vò coøn laïi cuûa Quaân Ñoaøn II ñoùng taïi Pleiku ñaõ ñöôïc leänh trieät thoaùi xuoáng vuøng duyeân haûi mieàn Trung treân Quoác loä 7B. Cuoäc trieät thoaùi naøy ñöôïc xem nhö laø moät thaûm kòch, Coäng Saûn Baéc Vieät ñaõ ra leänh cho hai sö ñoaøn 320 vaø 968 lieân tuïc taán coâng vaø phaùo kích vaøo ñoaøn quaân vaø daân chuùng vaø ñeán 10 ngaøy sau thì hôn ba phaàn tö quaân soá cuûa Quaân Ñoaøn II bò toån thaát, trong soá gaàn hai traêm ngaøn daân chuùng hai tænh Pleiku vaø Kontum di taûn, chæ coù khoaûng 60 ngaøn ngöôøi veà ñöôïc ñeán Tuy Hoøa vaø Nha Trang. Tröôùc vieäc VNCH bò maát 4 tænh Phöôùc Long, Ban Meâ Thuoät, Pleiku vaø Kontum, Hoa Kyø khoâng coù moät söï phaûn ñoái naøo. Ngoaïi Tröôûng Kissinger ñang buø ñaàu veà vaán ñeà Trung Ñoâng, Toång Thoáng Gerald hoïp vôùi boä tham möu cuûa oâng ñeå nghieân cöùu xem Toång Thoáng Hoa Kyø coù theå laøm ñöôïc nhöõng ñieàu gì coù theå giuùp cho VNCH maø khoâng vi phaïm ñaïo luaät War Powers Act. Toøa Baïch OÁc ñöôïc cho bieát raèng Hoa Kyø khoâng theå laøm ñöôïc baát cöù ñieàu gì ñeå can thieäp taïi Vieät Nam, duø laø ñeå cöùu moät soá quaân ñoäi cuûa VNCH. Tuy nhieân, Hoa Kyø coù theå thueâ möôùn moät soá thöông thuyeàn vaø phi cô daân söï ñeå di chuyeån quaân ñoäi vaø chieán cuï cho VNCH ra khoûi nhöõng vuøng nguy hieåm cuõng nhö laø cöùu ngöôøi tî naïn ôû ngoaøi haûi phaän quoác teá maø thoâi. Giôùi laõnh ñaïo Baéc Vieät bieát raèng "thôøi cô" ñaõ ñeán vaø ngaøy 19 thaùng 3, Baéc Vieät ñaõ xua sö ñoaøn 341 laø sö ñoaøn tröø bò cuûa Baéc Vieät vöôït qua soâng Thaïch Haõn hôïp löïc vôùi hai sö ñoaøn 324 vaø 325 chính quy taán coâng chieám tænh Quaûng Trò trong vuøng ñòa ñaàu giôùi tuyeán. Ngaøy 20 thaùng 3, Coäng saûn chieám An Loäc, chieám Hueá ngaøy 26 thaùng 3, Quaûng Tín ngaøy 24 thaùng 3, Quaûng Ngaõi ngaøy 25 thaùng 3 vaø Ñaø Naúng ngaøy 29 thaùng 3 naêm 1975. Sau ñoù ñeán löôït Quy Nhôn maát ngaøy 1 thaùng 4, Nha Trang ngaøy 3 thaùng 4, Ñaø Laït ngaøy 4 thaùng 4, Phan Rang ngaøy 16 thaùng 4 vaø Phan Thieát ngaøy 19 thaùng 4. Ngaøy 7 thaùng 4 naêm 1975, Vaên Tieán Duõng trieäu taäp moät phieân hoïp cuûa toaøn theå Ban Chaáp Haønh Trung Öông cuûa trung Öông Cuïc Mieàn nam Vieät Nam taïi Loäc Ninh thì moät ngöôøi khaùch thình lình xuaát hieän, ñoù laø Anh Saùu töùc laø Leâ Ñöùc Thoï, UÛy vieân Boä Chính trò, "Huy chöông Nobel Hoøa Bình naêm 1974" vaø cuõng laø nhaân vaät Soá Hai cuûa cheá ñoä Coäng saûn Haø Noäi. Ñaây laø laàn thöù tö Leâ Ñöùc Thoï vaøo Mieàn Nam vôùi tö caùc laø ñaïi dieän cho Boä Chính Trò, tröôùc ñoù "Anh Saùu Thoï" ñaõ vaøo chæ ñaïo cho Trung Öông Cuïc vaøo nhöõng naêm 1967, 1971 vaø 1972. Leâ Ñöùc Thoï mang nhöõng huaán thò cuoái cuøng cuûa Boä Chính Trò veà vieäc thieát laäp moät "boä tö leänh ñaëc bieät chæ huy caû Trung Öông Cuïc Mieàn Nam" ñeå phoái hôïp caùc cuoäc haønh quaân taán coâng Saøi Goøn. Huaán thò cuûa Ñaûng Coäng saûn cöû Töôùng Vaên Tieán Duõng laøm Tö Leänh, Phaïm Huøng laøm Chính UÛy, hai töôùng Traàn Vaên Traø vaø Leâ Ñöùc Anh laøm Tö Leänh phoù. Dó nhieân laø Leâ Ñöùc Thoï coù nhieäm vuï chæ huy toaøn theå boä tö leänh ñaëc bieät naøy, ñoù laø "Boä Tö Leänh Chieán Dòch Hoà Chí Minh". Leâ Ñöùc Thoï cuõng chuyeån ñeán cho caùc thaønh vieân trong Boä Tö Leänh moät vaên thö cuûa Chuû Tòch Nhaø Nöôùc Toân Ñöùc Thaéng nguyeân vaên nhö sau: "Caùc ñoàng chí phaûi chieán thaéng. Neáu khoâng thì ñöøng coù trôû veà." Ngaøy 9 thaùng 4 naêm 1975, Coäng saûn Baéc Vieät taäp trung 3 sö ñoaøn 6 , 7 vaø 341 chính quy taán coâng vaøo thò xaõ Xuaân Loäc. Sö ñoaøn 18 Boä Binh cuûa VNCH döôùi quyeàn chæ huy cuûa Chuaån Töôùng Leâ Minh Ñaûo ñaõ anh duõng choáng cöï laïi nhöõng ñôït taán coâng cuûa ñòch ñoâng gaáp 4 laàn. Trung Ñoaøn 43 Boä Binh ñaõ anh duõng ñaåy lui heát ñôït taán coâng naøy ñeán ñôït taán coâng khaùc cuûa ñòch vaø ñeán ngaøy 10 thaùng 4 thì ñòch quaân vaãn chöa coù theå cheá ngöï ñöôïc trung ñoaøn naøy. Ngaøy 11 thaùng 4, Coäng quaân taán coâng Trung Ñoaøn 52 Boä Binh ôû phía Nam Xuaân Loäc, nhöng nhôø coù löïc löôïng Bieät Ñoäng Quaân vaø Löõ Ñoaøn 1 Nhaûy Duø taêng cöôøng, cuõng nhö laø Khoâng Quaân ñaõ lieân tuïc oanh kích naëng neà vaøo caùc ñôn vò Coäng saûn khieán cho ñòch quaân phaûi ruùt lui taïi nhieàu nôi. Ngaøy 12 thaùng 4, Trung Ñoaøn 43 ñaõ taùi chieám ñöôïc thò xaõ Xuaân Loäc trong khi Löõ ñoaøn 1 Nhaûy Duø ñang töø töø tieán chieám laïi töøng khu vöïc do Coäng quaân chieám giöõ töø phía Nam thò xaõ. Trong traän Xuaân Loäc, Coäng quaân ñaõ phaùo kích 10,000 vieân ñaïn ñaïi baùc 130 ly vaøo thò xa, moät soá lôùn chieán xa, 37 chieác T-54 bò tieâu dieät vaø keå töø khi môû ñaàu cuoäc toång taán coâng taïi Mieàn Nam, ñaây laø laàn ñaàu tieân quaân Coäng saûn thieáu ñaïn daønh cho phaùo binh vaø chieán xa vì baén quaù nhieàu . Töôùng Vaên Tieán Duõng phaûi cho taêng vieän theâm hai sö ñoaøn 325 vaø 312 cho chieán tröôøng Xuaân Loäc. Duø ñöôïc taêng vieän nhöng Coäng saûn cuõng khoâng theå chieám ñöôïc thò traán naøy maø khoâng bò toån thaát naëng neà hôn, Vaên Tieán Duõng ra leänh cho caùc ñôn vò Coäng saûn tieán voøng qua thò xaõ Xuaân Loäc roài theo quoác loä soá 1 tieán thaúng veà Bieân Hoøa. Cho ñeán ngaøy 17 thaùng 4 naêm 1975, chæ trong voøng 5 tuaàn leã sau khi Coäng saûn môû ñaàu cuoäc toång taán coâng taïi Ban Meâ Thuoät, 20 tænh vaø thò xaõ, gaàn moät nöûa laõnh thoå Mieàn Nam bò maát vaø veà phía quaân ñoäi thì 2 quaân ñoaøn I vaø II töùc laø moät nöûa quaân ñoäi bò tan raõ. Ñoù laø nhöõng thaát baïi quaù lôùn lao, quaù nhuïc nhaõ cho Mieàn Nam Vieät Nam vaø do ñoù, uy tín cuûa Toång Thoáng Nguyeãn Vaên Thieäu ngaøy caøng xuoáng gioác. Töø caùc töôùng laõnh trong quaân ñoäi, caùc ñoaøn theå chính trò cuõng nhö laø toân giaùo, töø giôùi trí thöùc cho ñeán giôùi bình daân, nhieàu ngöôøi ñaõ baøy toû söï baát maõn vôùi chính quyeàn cuûa Toång Thoáng Nguyeãn Vaên Thieäu vaø töø ñaàu thaùng 4 naêm 1975, coù nhieàu tin ñoàn veà moät vaøi aâm möu ñaûo chaùnh ñeå loaïi tröø oâng Nguyeãn Vaên Thieäu ra khoûi chính quyeàn
          Vaøo ngaøy 17 thaùng 4 naêm 1975, Ñaïi Söù Hoa Kyø Graham Martin ñaõ phuùc trình vôùi Ngoaïi Tröôûng Kissinger raèng "coù tin ñoàn moät soá töôùng laõnh ñang döï ñònh laät ñoå Toång Thoáng Thieäu moät khi maø Quoác Hoäi Myõ baùc boû ñeà nghò vieän trôï boå tuùc cho VNCH. Toâi (Ñaïi söù Martin) tin töôûng raèng neáu coù moät cuoäc thöông thuyeát thì söï hieän dieän cuûa Toång Thoáng Thieäu seõ laø moät trôû ngaïi vaø tröø khi Ngoaïi tröôûng (Kissinger) khoâng cho pheùp, toâi döï ñònh seõ noùi chuyeän thaúng vôùi oâng Thieäu raèng vai troø cuûa oâng Thieäu trong lòch söû seõ ñöôïc nhôù ñeán moät caùch toát ñeïp hôn vôùi nhöõng thaønh quaû maø oâng ñaõ laøm, traùi laïi neáu oâng ta coøn ngoài laïi quaù laâu thì oâng ta seõ bò xem nhö laø ngöôøi ñaõ thaát baïi, ngöôøi ñaõ ngaên caûn nhöõng nôû löïc nhaèm cöùu vaõn phaàn ñaát coøn laïi cuûa Vieät Nam coøn coù ñöôïc moät phaàn naøo töï do. Toâi seõ noùi roõ raøng nhö pha-leâ vôùi TT Thieäu raèng ñaây chæ laø yù kieán cuûa caù nhaân toâi, nhö laø "moät ngöôøi baïn luoân luoân chæ muoán noùi sö thaät" vaø seõ keát luaän moät caùch raát khaùch quan raèng neáu oâng Thieäu khoâng laøm ñieàu naøy thì caùc töôùng laõnh cuûa oâng seõ eùp buoäc oâng phaûi ra ñi." Trong ngaøy 18 thaùng 4, quoác hoäi Hoa Kyø thoâng ñaïo luaät veà vieän trôï quaân söï cho taøi khoùa 1976 treân 3 tyû ñoâ-la nhöng trong soá nhöõng quoác gia nhaän ñöôïc quaân vieän khoâng coù Vieät Nam Coäng Hoøa. Nhö vaäy coù nghóa laø sau ngaøy 30 thaùng 6 naêm 1975, duø coù coøn toàn taïi, VNCH cuõng khoâng coøn nhaän ñöôïc moät soá tieàn vieän trôï naøo daønh cho quaân söï nöõa. Ñaïi Söù Graham Martin sau naøy cho bieát ngaøy 18 thaùng 4 naêm 1975 Ngoaïi tröôûng Henry Kissinger ñaõ chæ thò oâng raèng "TT Ford ñaõ chaáp thuaän ñeå cho Ñaïi söù Martin ñeà nghò vôùi TT Thieäu laø oâng ta neân töø chöùc". TOÅNG THOÁNG THIEÄU TÖØ CHÖÙC Theo cöïu ñaïi söù Buøi Dieãm thì sau khi oâng veà ñeán Saøi Goøn vaøo trung tuaàn thaùng 4 naêm 1975, Ñaïi söù Hoa Kyø Graham Martin ñaõ noùi vôùi oâng raèng: "oâng phaûi noùi söï thaät vôùi oâng Thieäu." Caùi söï thaät maø Ñaïi söù Martin muoán noùi laø oâng Thieäu ñaõ heát thôøi roài (Thieu was finished) vaø neáu caàn thì chính oâng Martin seõ ñích thaân noùi vôùi oâng Thieäu ñieàu ñoù, tuy nhieân oâng Martin muoán nhôø oâng Buøi Dieãm vaøo gaëp vaø noùi vôùi oâng Thieäu nhö vaäy vaø yeâu caàu oâng Dieãm cho oâng ta bieát sau khi ñaõ chuyeän vôùi oâng Thieäu veà vaán ñeà naøy . Ñaïi söù Buøi Dieãm khoâng gaëp ñöôïc Toång Thoáng Thieäu, ñeán ngaøy thöù saùu 18 thaùng 4 thì oâng gaëp Ñaïi söù Martin, roài qua ngaøy hoâm sau thöù baûy 19 thaùng 4, laïi noùi chuyeän ñieän thoaïi laàn nöõa vôùi oâng ñaïi söù Myõ. Ñaïi söù Dieãm cho oâng Martin bieát raèng oâng ñaõ nhaén vôùi TT Thieäu qua Ñaïi taù Chaùnh Vaên Phoøng Voõ Vaên Caàm vaø caû cöïu Trung Töôùng Traàn Vaên Ñoân, Toång Tröôûng Quoác Phoøng, nhöng oâng Thieäu vaãn chöa traû lôøi. Ñaïi söù Graham Martin noùi vôùi oâng Buøi Dieãm raèng: " Ñöôïc roài, nhö vaäy thì toâi phaûi ñích thaân vaøo gaëp oâng ta." [6] Ngaøy Thöù Saùu, 18 thaùng 4 Theo hoài kyù cuûa cöïu Ñaïi söù Phaùp Jean-Marie Meùrillon thì toái 18 thaùng 4 naêm 1975, Ñaïi söù Hoa Kyø Graham Martin goïi ñieän thoaïi cho oâng vaø laàn ñaàu tieân Ñaïi söù Myõ ñaõ noùi roõ vôùi oâng veà yù ñònh cuûa Hoa Kyø ñoái vôùi Mieàn Nam Vieät Nam. Theo Frank Snepp, taùc giaû cuoán Decent Interval thì trong nhöõng ngaøy thaùng cuoái cuøng cuûa Mieàn Nam Vieät Nam, hai oâng ñaïi söù Hoa Kyø vaø Phaùp ñaõ coù nhöõng moái lieân laïc voâ cuøng maät thieát. Taùc giaû cuoán saùch naøy cho bieát Ñaïi söù Myõ Martin ñaõ ra leänh phaù moät phaàn böùc töôøng ngaên ñoâi hai toøa ñaïi söù vaø xaây moät caùnh cöûa ñeå hai beân lieân laïc vôùi nhau maø ngöôøi ngoaøi khoâng ai hay bieát, ñoàng thôøi oâng ñaïi söù Phaùp cuõng gaén theâm moät ñieän thoaïi rieâng ôû trong phoøng aø veä sinh ñeå lieân laïc vôùi ñaïi söù Martin vì oâng khoâng muoán ngay caû nhaân vieân trong toøa ñaïi söù bieát vieäc oâng tieáp xuùc gaàn nhö thöôøng tröïc vôùi oâng ñaïi söù Myõ.
          Ñaïi söù Meùrillon cho bieát hoâm ñoù Ñaïi söù Martin ñaõ "löôõng löï raát nhieàu roài môùi noùi vôùi toâi raèng Hoa Kyø seõ boû rôi Mieàn Nam Vieät Nam". Ñaïi söù Martin noùi theâm raèng "ñoái vôùi chính tröôøng nöôùc Myõ, chieán tranh Vieät Nam ñaõ chaám döùt ngay sau Hieäp ñònh Paris 1973, vaán ñeà coøn laïi laø giaûi theå quaân ñoäi Hoa Kyø taïi Ñoâng Döông maø thoâi". Ñaïi söù Meùrillon tieát loä raèng oâng Martin muoán nhôø ñaïi söù Phaùp laøm trung gian chuyeån ñaït yù muoán cuûa Myõ cho phía Vieät Coäng vaø ñaïi söù Phaùp ñaõ traû lôøi raèng "neáu khoâng coù gì trôû ngaïi trong vieäc lieân laïc thì toâi coù theå laøm thoûa maõn ñieàu oâng yeâu caàu trong khoaûng 5 tieáng ñoàng hoà. Tuy nhieân, vì phaûi phuùc trình leân chính phuû Phaùp cho neân xin oâng ñaïi söù vui loøng göûi cho toâi moät vaên thö chính thöùc uûy thaùc cho toâi caùi nhieäm vuï naøy". Ñaïi söù Martin traû lôøi raèng "ñieàu ñoù khoâng theå ñöôïc. Ngöôøi ta khoâng muoán löu laïi baèng chöùng". Ñaïi söù Meùrillon beøn noùi vôùi Ñaïi söù Myõ: "Nhö theá thì keå töø giôø phuùt naøy, nöôùc Phaùp seõ ñaûm nhaän vai troø taùi laäp hoøa bình cho Vieät Nam theo chuû thuyeát cuûa Phaùp." Thaät ra thì vieäc chính phuû Phaùp dính daùng ñeán tình hình chính trò taïi Mieàn Nam Vieät Nam vaøo nhöõng ngaøy thaùng cuoái cuøng cuûa VNCH khôûi ñaàu töø cuoäc gaëp gôõ giöõa Phaïm Vaên Ñoàng vaø Ñaïi söù Phaùp taïi Baéc Vieät hoài cuoái thaùng 1 naêm 1975. Theo Oliver Todd, taùc giaû Cruel Avril thì Ñaïi söù Philippe Richer ñeán Haø Noäi vaøo ngaøy 27 thaùng 1 naêm 1975. Cöïu sinh vieân Hoïc Vieän Quoác Gia Haønh Chaùnh goïi taét laø ENA, töùc laø baïn ñoàng moân vôùi Toång Thoáng Phaùp Giscard d'Estaing, nhaø ngoaïi giao Richer voán laø tuø nhaân cuûa Ñöùc Quoác xaõ trong traïi taäp trung Buchenwald, cöïu só quan trong quaân ñoäi Phaùp ñaõ töøng phuïc vuï taïi Laøo vaø oâng ta raát hieåu roõ Coäng saûn. Vaøi tuaàn tröôùc khi oâng Richer ñeán Haø Noäi, Thuû Töôùng Coäng saûn Phaïm Vaên Ñoàng ñaõ nhôø oâng Francois Missoffe, söù giaû ñaëc bieät cuûa chính phuû Phaùp taïi AÙ chaâu, ñoøi ngöôøi Myõ phaûi aùp löïc ñeå Toång Thoáng Nguyeãn Vaên Thieäu phaûi ra ñi. Phaïm Vaên Ñoàng tieáp ñaïi söù Philippe Richer laàn ñaàu tieân vaøo cuoái thaùng gieâng naêm 1975 vaø trong cuoäc gaëp gôõ naøy, PhaïmVaên Ñoàng ñaõ noùi vôùi taân ñaïi söù Phaùp: " toâi hy voïng raèng oâng ñaïi söù mang ñeán cho toâi söï traû lôøi." Ñaïi söù Richer chæ traû lôøi moät caùch ôûm ôø vì oâng khoâng heà nhaän ñöôïc chæ thò roõ reät naøo cuûa chính phuû Phaùp veà vaán ñeà naøy. Vaøo ngaøy 22 thaùng 3 naêm 1975, trong moät böõa tieäc khoaûn ñaõi ngoaïi giao ñoaøn taïi Haø Noäi, moät caùn boä Coäng saûn ñeán noùi vôùi ñaïi söù Richer: "Thöa oâng Ñaïi söù, Thuû Töôùng muoán noùi chuyeän vôùi oâng ngay baây giôø." Trong cuoäc tieáp xuùc naøy, Ñaïi söù Richer ñaõ hoûi Phaïm vaên Ñoàng: "Thuû Töôùng nghó theá naøo veà "löïc löôïng thuù ba" taïi Mieàn Nam?" Phaïm Vaên Ñoàng traû lôøi: "Nhoùm ñoù laø baïn cuûa caùc oâng. Baây giôø thì tình theá khoâng theå thay ñoåi ñöôïc nöõa, ngöôøi Phaùp caùc oâng phaûi laøm moät caùi giaø Thieäu phaûi ra ñi!"
          Ñaïi söù Philippe Richer suy nghó caën keõ vaø ñeán hai ngaøy sau thì oâng môùi phuùc trình vieäc naøy veà Boä Ngoaïi Giao Phaùp. Theo Paul Dreyfuss, taùc giaû cuoán "Et Saigon Tomba", thì vaøo ngaøy 24 thaùng 3 naêm 1975, trong moät cuoäc tieáp xuùc vôùi Ñaïi söù Phaùp Philippe Richer taïi Haø Noäi, Thuû Töôùng Baéc Vieät Phaïm Vaên Ñoàng ñaõ noùi vôùi Ñaïi söù Richer baèng moät gioïng ñaày thuùc giuïc : "theá naøo, bao giôø thì ngöôøi Phaùp môùi haønh ñoäng? Baây giôø ñaõ ñeán luùc caùc baïn cuûa oâng trong phe thöù ba ôû Saøi goøn neân boû bôùt deø daët ñeå laät ñoå Nguyeãn Vaên Thieäu vaø thaønh laäp moät chính phuû khaû dó coù theå noùi chuyeän ñöôïc vôùi chuùng toâi". Vì lôøi leõ khaån khoaûn naøy cuûa Phaïm Vaên Ñoàng, Ñaïi söù Philippe Richer voäi vaõ bay veà Paris ñeå töôøng trình leân Chính phuû Phaùp ñeà nghò môùi naøy cuûa CSBV. *[7] Theo Oliver Todd thì vaøo ngaøy 8 thaùng 4 naêm 1975, sau khi Coäng Saûn chieám Ñaø Naüng, Phaïm Vaên Ñoàng laïi tieáp kieán Ñaïi söù Philippe Richer vaø oâng ta ñaõ noùi vôùi ñaïi söù Phaùp raèng Baéc Vieät seõ caàn ñeán söï hôïp taùc cuûa caùc chuyeân vieân cuõng nhö laø caùc nhaø ñaàu tö ngöôøi Phaùp ñeå giuùp cho hoï khai thaùc nhöõng moû daàu hoûa taïi mieàn Nam thay theá cho caùc coâng ty Hoa Kyø. Tuy ñöôïc xem nhö laø moät ngöôøi coù khuynh höôùng thieân taû, Ñaïi söù Philippe Richer khoâng maáy tin töôûng gì ñeán nhöõng lôøi cuûa Phaïm Vaên Ñoàng vaø oâng ta tin raèng khi chieám ñöôïc Mieàn Nam thì chæ coù ñaûng Coäng saûn naém quyeàn vaø seõ khoâng coù löïc löôïng thöù hai thöù ba naøo khaùc. Trong moät cuoäc phoûng vaán daønh cho Oliver Todd vaøo naêm 1986 taïi Paris, cöïu ñaïi söù Richer ñaõ cho bieát raèng moät trong nhöõng böùc coâng ñieän oâng gôûi veà Boä Ngoaïi Giao Phaùp ñeà caäp ñeán nhöõng ñeà nghò cuûa Phaïm Vaên Ñoàng, oâng coù trình baøy yù kieán rieâng cuûa oâng nhö vaäy vaø do ñoù maø caû Boä Ngoaïi Giao cuõng nhö Toång Thoáng Giscard d'Estaing khoâng öa oâng. Oliver Todd noùi raèng thaät laø moät ñieàu nöïc cöôøi khi maø Ñaïi söù Richer, moät ngöôøi thieân taû laïi chaúng tin töôûng gì ñeán nhöõng lôøi ñöôøng maät cuûa Coäng saûn Baéc Vieät, trong khi ñoù thì Ñaïi söù Jean-Marie Meùrillon, cuõng laø cöïu sinh vieân tröôøng ENA, moät ngöôøi ñöôïc xem nhö laø khuynh höõu laïi, nghó raèng coù theå tin ñöôïc vaøo nhöõng lôøi höùa heïn cuûa Baéc Vieät qua Phaïm Vaên Ñoàng. Chính phuû Phaùp lieân laïc vôùi Hoa Kyø ñeå tìm hieåu quan ñieåm cuûa ngöôøi Myõ, tuy nhieân chính phuû cuûa Toång thoáng Gerald Ford luùc ñoù ñang bò caû hai vieän quoác hoäi do ñaûng Daân Chuû kieåm soaùt troùi tay troùi chaân vaø khoâng theøm quan taâm cöùu xeùt ñeán nhöõng yeâu caàu cuûa TT Ford nhaèm vieän trôï khaån caáp cho VNCH, do ñoù Hoa Kyø ñoàng yù ñeå cho Phaùp vaän ñoäng hoøa bình cho Mieàn Nam Vieät Nam. Sau khi ñöôïc söï ñoàng yù cuûa Hoa Kyø, Toång Thoáng Phaùp Giscard D'Estaing ñaõ ra leänh cho ñaïi söù Phaùp taïi Saøi goøn noå löïc daøn xeáp vôùi moïi phe phaùi ngoõ haàu tìm cho ñöôïc moät giaûi phaùp thuaän lôïi hôn cho Mieàn Nam Vieät Nam. Ñoù laø lyù do taïi sao ñaïi söù Phaùp taïi Saøi Goøn Jean-Marie Meùrillon ñaõ tieáp xuùc vôùi ñaïi söù Myõ Graham Martin ngaøy 18 thaùng 4 naêm 1975 vaø vôùi söï khuyeán khích cuûa ñaïi söù Martin, oâng ñaõ ñeán gaëp Toång thoáng Nguyeãn Vaên Thieäu taïi Dinh Ñoäc Laäp hai ngaøy sau ñoù. *Ngaøy Chuû Nhaät, 20 thaùng 4 naêm 1975 Saùng chuû nhaät 20 thaùng 4, Ñaïi söù Meùrillon vaøo Dinh Ñoäc Laäp gaëp Toång thoáng Nguyeãn Vaên Thieäu vaø thuyeát phuïc oâng neân töø chöùc ñeå cöùu vaõn tình hình vì phe Coäng saûn döùt khoaùt khoâng chòu thöông thuyeát vôùi oâng. Theo Frank Snepp vaø caùc taùc giaû cuûa boä "The Vietnam Experience" thì Ñaïi söù Meùrillon vaøo gaëp TT Thieäu tröôùc Ñaïi söù Martin, tuy nhieân theo Oliver Todd thì oâng ñaïi söù Phaùp vaøo gaëp Toång Thoáng Thieäu sau oâng ñaïi söù Hoa Kyø. Oliver Todd cho bieát vaøo buoåi chieàu ngaøy 20 thaùng 4, Ñaïi söù Meùrillon ñeán Dinh Ñoäc Laäp moät mình vaø noùi chuyeän thaúng vôùi TT Thieäu. Ñaïi söù Meùrillon noùi raèng: "Thöa Toång Thoáng, toâi ñeán gaëp Ngaøi taïi vì tình hình ñaõ trôû neân voâ cuøng nghieâm troïng. Khoâng coøn laø vaán ñeà quaân söï nöõa.- TT Thieäu khoâng traû lôøi vaø Ñaïi söù Meùrillon noùi tieáp- Toâi thaáy chæ coøn coù vaán ñeà chính trò. Caàn phaûi ñeå cho moät tieán trình chính trò ñöôïc khai trieån.." "Toång Thoáng Thieäu ngoài nghe trong khi Ñaïi söù Meùrillon tieáp tuïc trình baøy gaàn nhö laø ñoäc thoaïi veà nhöõng thöïc theå maø oâng Thieäu daàn daàn baét ñaàu hieåu. Ñaïi söù Meùrillon noùi raèng chính phuû chæ coøn naém giöõ ñöôïc vaøi thaønh phoá lôùn nhöng ba phaàn tö laõnh thoå ñaõ bò maát vaøo tay Coäng saûn roài oâng ñaïi söù noùi ñeán nhöõng moái lieân laïc thaân höõu giöõa caù nhaân hai ngöôøi vaø caû giöõa baø Thieäu vôùi baø Meùrillon nöõa, oâng keâu goïi ñeán traùch nhieäm tröôùc lòch söû, ñeán danh döï caù nhaân vaø yeâu caàu Toång Thoáng Nguyeãn Vaên Thieäu neân laøm moät söï hy sinh lôùn lao cho daân toäc Vieät Nam qua moät söï thöông thuyeát khoâng theå traùnh khoûi ñeå cho moät vaøi quyeàn lôïi naøo ñoù coøn coù theå cöùu vaõn ñöôïc "Toång Thoáng Thieäu baét ñaàu noùi ñeán nhöõng taùi phoái trí caàn thieát, veà söï phaûn boäi cuûa ngöôøi Myõ vaø tinh thaàn chuû baïi cuûa moät soá töôùng laõnh Roài Toång Thoáng Thieäu keát thuùc cuoäc hoäi kieán baèng moät caâu noùi raát bình daân: "thoâi, tôùi ñaâu hay ñoù" vaø oâng ñaïi söù Phaùp ra veà." *[8] Vaøo hoài 10 giôø saùng, ñeán löôït Ñaïi söù Hoa Kyø Graham Martin vaøo gaëp Toång thoáng Thieäu vaø cuoäc hoïp keùo daøi trong moät tieáng röôõi ñoàng hoà. Ñaïi söù Martin tröôùc heát trình baøy vôùi Toång Thoáng Nguyeãn Vaên Thieäu veà nhaän ñònh cuûa Toøa Ñaïi Söù Hoa Kyø ñoái vôùi tình hình quaân söï hieän taïi. Thöïc ra thì baûn nhaän ñònh naøy ñaõ ñöôïc Frank Snepp, moät nhaø phaân tích tình baùo cuûa CIA soaïn thaûo. Trong cuoán Decent Interval, Frank Snepp tieát loä raèng oâng ñaõ ñöôïc oâng Polgar, Giaùm ñoác CIA taïi Saøi Goøn ra chæ thò phaûi "soaïn thaûo baûn nhaän ñònh caøng ñen toái chöøng naøo caøng toát chöøng ñoù. Ñaïi söù Martin seõ duøng baûn nhaän ñònh naøy ñeå thuyeát phuïc oâng Thieäu raèng ñaõ ñeán luùc oâng ta phaûi ra ñi." Ñaïi söù Martin ñaõ ñöa cho TT Nguyeãn Vaên Thieäu baûn nhaän ñònh do Frank Snepp vieát nguyeân vaên nhö sau: "Vôùi söï suïp ñoå cuûa caùc cuoäc phoøng thuû cuûa quaân ñoäi cuûa chính phuû quanh tænh lî Xuaân Loäc vaø söï tieáp tuïc gia taêng taäp trung quaân ñoäi cuûa Coäng saûn trong Vuøng 3 Chieán thuaät, caùn caân löïc löôïng trong vuøng chung quanh Saøi Goøn hieän nay ñaõ nghieâng veà phía Baéc Vieät vaø Vieät Coäng. Maëc duø chính phuû vaãn coøn coù theå taêng vieän cho moät trong nhöõng muïc tieâu coù theå seõ bò taán coâng nhö Bieân Hoaø-Long Bình ôû veà phía Ñoâng Saøi Goøn, caùc tænh Long An-Haäu Nghóa ôû veà phía Taây hay laø tænh Bình Döông ôû veà phía Baéc, tuy nhieân löïc löôïng cuûa chính phuû seõ khoâng ñuû söùc maïnh ñeå phoøng thuû taát caû caùc muïc tieâu naøy moät caùch höõu hieäu. Maët khaùc veà phía Baéc Vieät vaø Vieät Coäng thì chæ trong voøng ba hay boán ngaøy, hoï laïi coù ñuû khaû naêng phoùng ra nhöõng cuoäc haønh quaân phoái hôïp treân möùc nhieàu sö ñoaøn vaøo taát caû nhöõng muïc tieâu naøy Nhö vaäy thì chính phuû VNCH seõ phaûi ñoái phoù vôùi moät tình traïng maø trong ñoù Saøi Goøn seõ bò coâ laäp vaø seõ khoâng coøn lieân laïc ñöôïc vôùi beân ngoaøi chæ trong voøng vaøi tuaàn leã vaø coù theå seõ bò rôi vaøo tay cuûa caùc löïc löôïng Baéc Vieät-Vieät Coäng trong voøng 3 hay 4 tuaàn leã." (Frank Snepp noùi theâm raèng oâng muoán vieát "chæ moät vaøi tuaàn leã" nhöng Polgar khoâng muoán nhö vaäy. Frank Snepp cuõng cho bieát theâm raèng sau khi ra ñi, oâng Thieäu vaãn coøn ñeå laïi baûn nhaän ñònh naøy treân baøn trong Dinh Ñoäc Laäp. Khi Vieät Coäng chieám Saøi Goøn, Vaên Tieán Duõng ñaõ laáy ñöôïc baûn nhaän ñònh naøy vaø ñaõ cho ñaêng nguyeân vaên trong cuoán saùch "Ñaïi Thaéng Muøa Xuaân" cuûa y.)
          Sau khi trình baøy vôùi TT Thieäu veà nhaän ñònh ñaày ñen toái veà tình hình trong moät vaøi ngaøy saép tôùi, Ñaïi söù Graham Martin raøo tröôùc ñoùn sau roài noùi raèng oâng ta chæ ñeán gaëp oâng Thieäu vôùi tö caùch caù nhaân, oâng ta khoâng ñaïi dieän cho Toång Thoáng Gerald Ford, khoâng ñaïi dieän cho Ngoaïi tröôûng Henry Kissinger vaø cuõng khoâng noùi chuyeän vôùi tö caùch laø ñaïi söù Hoa Kyø taïi Vieät Nam. Ñaïi söù Martin sau naøy ñaõ phuùc trình vôùi UÛy ban Ngoaïi giao Haï Vieän Myõ raèng oâng khoâng heà noùi vôùi Toång thoáng Thieäu laø oâng phaûi töø chöùc, oâng chæ "trình baøy vôùi Toång thoáng Thieäu moät caùch roõ raøng, chính xaùc vaø khaùch quan veà nhaän ñònh cuûa ngöôøi Myõ ñoái vôùi tình hình hieän taïi." Ñaïi söù Martin noùi traéng raèng ñaây laø moät vieäc maø chæ coù moät mình Toång thoáng Thieäu môùi coù quyeàn quyeát ñònh, tuy nhieân oâng Ñaïi söù cuõng "nhaéc kheùo" Toång thoáng Thieäu laø ña soá ngöôøi Vieät Nam ñeàu quy traùch oâng Thieäu laø ngöôøi phaûi chòu traùch nhieäm tröôùc söï thaûm baïi quaân söï trong voøng hôn moät thaùng qua, ña soá ngöôøi daân Vieät Nam khoâng tin raèng oâng Thieäu coøn coù ñuû khaû naêng laõnh ñaïo ñaát nöôùc vöôït qua cuoäc khuûng hoaûng naøy vaø hoï tin töôûng raèng neáu oâng Thieäu ra ñi thì vieäc thöông thuyeát vôùi phe Coäng saûn seõ deã daøng hôn. Toång thoáng Thieäu hoûi Ñaïi söù Martin raèng neáu oâng ra ñi, lieäu quoác hoäi Hoa Kyø coù thay ñoåi yù kieán maø boû phieáu chaáp thuaän vieän trô boå tuùc cho VNCH hay khoâng thì Ñaïi söù Martin traû lôøi raèng neáu caùch ñaây vaøi thaùng, vieäc ñoù coù theå giuùp cho VNCH coù theâm ñöôïc vaøi ba phieáu taïi quoác hoäi Myõ, tuy nhieân ñoù laø vieäc ñaõ qua. Ñaïi söù noùi theâm raèng "giaû thöû nhö quoác hoäi Myõ chaáp thuaän vieän trôï boå tuùc cho VNCH ñi nöõa thì söï vieän trôï ñoù cuõng khoâng theå ñeán kòp thôøi ñeå laøm thay ñoåi tình hình quaân söï taïi mieàn Nam." Thaät ra thì vaøo ngaøy 10 thaùng 4, Toång thoáng Hoa Kyø Gerald Ford trong moät baøi dieãn vaên ñöôïc truyeàn hình treân toaøn nöôùc Myõ ñaõ cho bieát raèng oâng ñaõ yeâu caàu Quoác hoäi cung caáp 722 trieäu ñoâ la vieän trôï quaân söï cho VNCH theo ñeà nghò cuûa Ñaïi töôùng Frederick Weyand vaø coøn xin theâm 250 trieäu nöa ôøñeå cung caáp thöïc phaåm, thuoác men vaø cöùu trôï cho ngö ôøi tî naïn, tuy nhieân ñeà nghò naøy ñaõ bò thöôïng vieän luùc baáy giôø do ñaûng Daân Chuû kieåm soaùt ngaâm toâm. Qua ngaøy 16 thaùng 4, trong moät baøi dieãn vaên ñoïc tröôùc Hoäi Caùc Nhaø Bieân taäp Baùo chí Hoa Kyø (American Society of Newspaper Editors), TT Ford ñaõ leân aùn Quoác Hoäi boäi öôùc khoâng giöõ ñuùng söï cam keát vaø nghóa vuï trôï giuùp cho VNCH trong khi Lieân Xoâ vaø Trung Coäng laïi gia taêng noå löïc vieän trôï cho doàng minh cuûa hoï laø Coäng saûn Baéc Vieät. Duøng ngoân töø cuûa giôùi moä ñieäu football, TT Ford noùi raèng: "toâi caûm thaáy muoán beänh khi maø trong hieäp choùt (cuûa traän football), nöôùc Myõ ñaõ khoâng coù moät noå löïc ñaëc bieät naøo, khoâng coù moät chuùt cam keát duø laø nhoû nhoi trong vieäc vieän trôï kinh teá vaø quaân söï maø VNCH caàn phaûi coù ñeå coù theå traùnh ñöôïc tình traïng bi thaûm naøy". Ngaøy hoâm sau 17 thaùng 4, Tieåu ban Quaân Vuï cuûa Thöôïng Vieän Hoa Kyø do ñaûng Daân Chuû kieåm soaùt bieåu quyeát khoâng chaáp thuaän baát cöù vieän trôï quaân söï boå tuùc naøo cho VNCH, ñieàu naøy coù nghóa laø Thöôïng Vieän Hoa Kyø seõ khoâng coøn ñöa ra cöùu xeùt vaán ñeà vieän trôï cho Vieät Nam Coäng Hoøa nöõa. Qua ngaøy 18 thaùng 4, quoác hoäi Hoa Kyø thoâng ñaïo luaät veà vieän trôï quaân söï cho taøi khoùa 1976 treân 3 tyû ñoâ-la daønh cho nhieàu nöôùc treân theá giôùi, nhöng trong soá nhöõng quoác gia nhaän ñöôïc quaân vieän khoâng coù Vieät Nam Coäng Hoøa. Nhö vaäy coù nghóa laø sau ngaøy 30 thaùng 6 naêm 1975, duø coù coøn toàn taïi, VNCH cuõng khoâng coøn nhaän ñöôïc moät soá tieàn vieän trôï naøo daønh cho quaân söï nöõa. Sau khi VNCH bò Coäng saûn cöôõng chieám, Ñaïi söù Graham Martin ñaõ ñieàu traàn vôùi quoác hoäi raèng: "toâi noùi (vôùi TT Nguyeãn Vaên Thieäu ) keát luaän cuûa toâi laø duø caùc só quan trong quaân ñoäi vaãn coøn phaûi tieáp tuïc chieán ñaáu, nhöng gaàn nhö haàu heát caùc vò töôùng laõnh cuûa oâng Thieäu ñeàu tin raèng ñoù laø moät cuoäc chieán ñaáu voâ voïng, tröø khi maø beân caïnh söï chieán ñaáu ñoù phaûi baét ñaàu khôûi söï tieán trình thöông thuyeát. Toâi noùi vôùi oâng Thieäu raèng caùc töôùng laõnh tin töôûng raèng tieán trình ñoù khoâng theå naøo ñöôïc khôûi söï tröø khi oâng Thieäu ra ñi hoaëc laø oâng Thieäu phaûi thöïc hieän ngay tieán trình thöông thuyeát ñoù vôùi phe Coäng saûn. Toâi noùi toâi coù caûm töôûng raèng neáu oâng Thieäu khoâng haønh ñoäng ngay töùc khaéc thì caùc töôùng laõnh cuûa oâng seõ buoäc oâng phaûi ra ñìa" Sau khi Ñaïi söù Martin ñaõ noùi heát nhöõng ñieàu caàn noùi, Toång thoáng Thieäu cam keát vôùi oâng Martin laø oâng "seõ laøm nhöõng gì maø toâi nghó raèng coù lôïi nhaát cho ñaát nöôùc cuûa toâi." (coøn tieáp)

CHUÙ THÍCH
(3) Oliver Todd: "Cruel Avril", trang 88
(4) Buøi Dieãm with David Chanoff: "In The Jaws Of History", Houghton Miflin Company, Boston 1987, trang 332
(5) Paul Dreyfuss: "Et Saigon Tomba", (Arthaud, Paris 1975), trang 171
(6) Oliver Todd: sñd, trang 312



Trôû Veà Trang Taøi Lieäu Khoâng Quaân Orlando